Vijf tips voor een diverse én inclusieve werkomgeving waarin mensen zich thuis voelen

Werken aan diversiteit en inclusie in je organisatie betekent zoveel meer dan streefcijfers. Diversiteit op de werkvloer is één ding. Maar een diverse werkomgeving is niet per definitie inclusief; een plek waar mensen zich thuis voelen. In dit artikel delen we vijf praktische tips van verschillende BVO-trainers om diversiteit en inclusie écht te laten werken.

Met dank aan Sang-Ah Yoo

‘Bedrijven en organisaties realiseren zich dat ze gebaat zijn bij meer diversiteit’, vertelt Martin van der Groep, directeur bij Boertien Vergouwen Overduin. Ze zien in dat diversiteit zorgt voor meer creativiteit en innovatiekracht. En daarmee voor betere prestaties. ‘Men wil er echt wat mee’, zegt Van der Groep. ‘We zien dat organisaties aan de voordeur een meer diverse groep collega’s binnenhalen. Maar als vervolgens niet de hele organisatie hen welkom heet, gaan zij ook weer snel weg. Dan profiteer je er niet voldoende van.’ Hoe je diversiteit en inclusie wel op de juiste manier borgt binnen je organisatie? Dat vertellen we je aan de hand van vijf tips.

Vijf tips voor het creëren van een diverse én inclusieve werkomgeving

1. Zorg voor een duidelijk beleid

Wil je dat diversiteit en inclusie een duurzaam onderdeel vormen van je bedrijf? Dan is een doordachte visie onmisbaar. Daarin beantwoord je vragen als: waarom vind je het thema belangrijk? Wat wil je bereiken? En hoe ga je dat doen? ‘Leg die visie formeel vast, draag die uit binnen de organisatie en leid daaruit doelen af’, stelt hoogleraar Jojanneke van der Toorn. Formuleer je doelen SMART en besteed aandacht aan draagvlak. ‘Vervolgens meet je of die doelen ook daadwerkelijk behaald zijn.’ Van der Groep waarschuwt: ‘Zorg ervoor dat je geen ‘papieren tijger’ creëert. Het heeft weinig zin om beleid te formuleren zonder dat je het opvolgt.’

2. Wees je bewust van vooroordelen

Voor innovatie heb je verschillende ideeën, visies en meningen nodig. ‘Dat vraagt om diversiteit én inclusie’, aldus Anja Goedkoop, programmamanager bij Boertien Vergouwen Overduin. ‘Inclusie betekent ook dat je ervoor moet zorgen dat elke stem gehoord wordt. Dat je verschillen waardeert en tot je neemt.’

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. ‘Onze hersenen zijn niet gemaakt om met verschillen om te gaan’, legt Goedkoop uit. ‘We hebben het liefst mensen om ons heen die op ons lijken, die niet te veel van onszelf afwijken.’ Daarnaast heeft iedereen bewust of onbewust vooroordelen: ‘Of je nou zwart, wit, man of vrouw bent: if you have a brain, you are biased. Leer dat omarmen, om er daarna actief mee te leren dealen.’

Anne-Fleur Smits, programmamanager bij Boertien Vergouwen Overduin, raadt aan om bij belangrijke besluiten deep democracy toe te passen. ‘Stel dat besluitvorming gebeurt in een team met tien mensen, waarbij zeven mensen vóór zijn en drie tegen. Deep democracy betekent dat je ook luistert naar die drie medewerkers. Waarom zeiden ze nee? Wat zijn hun zorgen? Voeg deze wijsheid van de minderheid toe aan de besluitvorming. Zo maak je gebruik van verschillende invalshoeken én je creëert psychologische veiligheid op de werkvloer.’

Om vooroordelen over elkaar weg te nemen en eigen grenzen kenbaar te maken is de driestappenmethode van David Pinto behulpzaam. Goedkoop licht toe: ‘Wees je eerst bewust van je eigen culturele achtergrond, onderzoek daarna welke culturele verschillen je ervaart met de ander om tot slot met elkaar daarover in gesprek te gaan.’

De training Diversiteit en Inclusie voor Professionals gaat in op onbewuste vooroordelen, stereotypering en technieken om hier effectief mee om te gaan. Deze kan extra handvatten bieden voor leidinggevenden en professionals.

3. Ga op zoek naar sleutelmomenten

Zijn er momenten in je werkproces waarin het voor jouw functie belangrijk is om zaken écht anders aan te pakken? Dat zijn sleutelmomenten. ‘Werving en selectie is bijvoorbeeld zo’n moment. En meteen een proces waarbij veel – onbewuste – vooroordelen om de hoek komen kijken’, zegt Hester de Kreek, HR-consultant en trainer bij Boertien Vergouwen Overduin. ‘Daarom is het voor recruiters belangrijk om bewust dat proces in te gaan en zoveel mogelijk biases uit te sluiten.’

De juiste toon en woordkeuze in vacatureteksten spelen daarin een belangrijke rol. ‘Woorden als ‘resultaatgericht’ en ‘competitief’ spreken meer mannen aan. En door woorden als ‘verbinding’ en ‘behulpzaam’ voelen vrouwen zich juist aangesproken’, volgens De Kreek.

Een ander sleutelmoment is als je belangrijke beslissingen moet nemen over de strategie van het bedrijf. Goedkoop: ‘Denk dan eens langer na met wie je hierover in gesprek gaat. Durf het aan om mensen met een ander perspectief hierbij te betrekken. Durf af te stappen van ingesleten paden en patronen.’

4. Kijk naar best practices van anderen

Misschien werken de best practices van andere bedrijven ook voor jou.

Zo merkte Terence Guiamo, voorheen Head Inclusion & Diversity bij accountancykantoor PwC Nederland, dat het met de diversiteit bij de instroom wel goed zat, maar werknemers met een niet-westerse achtergrond niet doorstroomden naar de top. Daarom regelde Guiamo dat niet-westerse managers een ‘sponsor’ kregen, oftewel een invloedrijke partner bij PwC die hen ondersteunde. ‘De sponsor gaf bijvoorbeeld een klant door waar meer impact mee gemaakt kon worden, of schoof aan bij een beoordelingsgesprek.’

Maar er zijn ook kleinere, praktische voorbeelden. Zoals een Diversiteits- en Inclusietafel in het restaurant van een farmaceutische onderneming. De tafel moet stimuleren dat medewerkers niet altijd met dezelfde collega’s lunchen.

5. Zorg voor inclusief leiderschap

Als leidinggevende is het van belang dat je ervoor zorgt dat je werknemers zich gehoord en gezien voelen. Juliet Bourke, een Australische wetenschapper die jarenlang onderzoek deed naar inclusief leiderschap, identificeert zes kenmerkende eigenschappen van inclusieve leiders. Een inclusieve leider is toegewijd, maakt zich zichtbaar hard voor meer diversiteit en inclusie en spreekt anderen aan op ongewenst gedrag. Bovendien ben je als inclusieve leider deemoedig: je durft kwetsbaar te zijn en fouten te maken.

Er is geen standaardrecept voor diversiteit en inclusie. ‘En het mag schuren. Blijf je ervan bewust dat dit thema een continue bron is voor leren, verandering en vernieuwing’, besluit Goedkoop.

Wil je je als leidinggevende verdiepen in het thema diversiteit en inclusie? Dan raden we je de Training Diversiteit en Inclusie voor Leidinggevenden aan. In deze training leer je te kijken naar je onbewuste vooroordelen en vooral hoe je daar op een effectieve manier mee kunt omgaan. Ook krijg je concrete handvatten aangereikt zodat iedereen in jouw team zich gezien en gehoord voelt.