Wat is assertiviteit?

Assertief, subassertief en agressief

Wie assertief is, is ‘in staat om voor zichzelf op te komen’, volgens de Van Dale. Maar assertiviteit is breder dan dat. Het betekent dat je voor jezelf opkomt op een manier die ook respectvol is naar de ander toe. Alleen maar aan je eigen belangen denken is niet assertief, maar agressief. En alleen maar aan de belangen van de ander denken en je eigen belangen uit het oog verliezen, is subassertief. Een assertieve persoon balanceert dus op het smalle koord tussen agressiviteit en subassertiviteit.
 

Ben ik assertief genoeg?

Misschien vraag je je af hoe assertief je zelf nu eigenlijk bent. Enkele voorbeelden kunnen je hier inzicht in geven.
 
Hoe reageer jij bijvoorbeeld als iemand telefoneert in de stiltecoupé? Durf je er niks van te zeggen, omdat je bang bent dat de ander boos wordt? Vraag je hem netjes het gesprek te beëindigen, omdat je er last van hebt? Of roep je: “Hé, dit is een stiltecoupé. Als je het gesprek nu niet beëindigt, doe ik het voor je!”
 
Of hoe reageer je als je baas je vraagt over te werken, terwijl je met een vriend of vriendin hebt afgesproken die je al heel lang niet hebt gezien? Zeg je met een knoop in je maag ‘ja’? Geef je rustig aan dat het niet gaat lukken, omdat je al een andere afspraak hebt die je niet wilt afzeggen? Of zeg je: “Ja doei, ik heb wat anders te doen vanavond, succes ermee!”
 
In de genoemde voorbeelden is de eerste reactie een voorbeeld van subassertief gedrag. Je durft niet voor jezelf op te komen. De tweede reactie is een voorbeeld van assertief gedrag. Je komt voor jezelf op, maar blijft respectvol naar de ander toe. De derde reactie, ten slotte, is een voorbeeld van agressief gedrag. Je bent niet respectvol richting de ander. Veel mensen halen assertief en agressief gedrag door elkaar, maar er is dus een duidelijk verschil.
 
Koos jij hierboven voor de subassertieve of agressieve reactie? Gelukkig is assertief zijn iets wat je kunt leren. We geven je hieronder enkele tips om je assertiviteit te vergroten.
 

Tips om assertiever te worden

1. Begin klein

Als je nog niet zo assertief bent, is het gemakkelijker om klein te beginnen. De volgende keer dat iemand probeert voor te dringen bij de kassa, zeg je: “Sorry, ik stond hier eerder. Ik zou het fijn vinden als u achter mij wilt aansluiten.” Die ander kent jou toch niet, daardoor is het gemakkelijker om assertief te zijn. Daarna maak je het steeds een beetje moeilijker, tot je ook tegen bijvoorbeeld je baas assertief durft te zijn. Iemand die jou kent als iemand die altijd ‘ja’ zegt, zal immers raar opkijken als je ineens ‘nee’ zegt. Door kleine stapjes te zetten, word je bijna onmerkbaar (voor de ander) steeds wat assertiever. Ben je juist vaak wat agressief? Probeer een verzoek dan eens vriendelijk te formuleren en glimlach erbij.

2. Gebruik ik-boodschappen

Als je op een assertieve manier iets wilt zeggen over het gedrag van een ander, communiceer dan vanuit jezelf. Dus bijvoorbeeld: “Ik heb er last van als jij rookt, terwijl je naast me zit.” En niet: “Bah, waarom moet je altijd zo nodig naast mij zitten te roken?” De ander schiet dan in de verdediging en dan gaat de discussie ineens over of de ander wel of niet ‘altijd’ rookt als hij naast jou zit. Door ik-boodschappen te geven, houd je het bij jezelf en voorkom je dit.

3. Nee is ook een antwoord

Als we ‘nee’ zeggen tegen iemand, willen we dit antwoord vaak graag uitleggen. Alsof we ons moeten verontschuldigen voor het feit dat we ‘nee’ zeggen. “Nee, ik heb al een andere afspraak.” “Nee, ik heb al veel werk liggen.” Maar je hebt je redenen om iets niet te willen en de ander moet die respecteren. Alleen ‘nee’ is dus een uitstekend antwoord.
 

Wat kan ik doen om mijn assertiviteit te vergroten?

Wil jij je assertiviteit op het werk of in de privésfeer vergroten? In een assertiviteitstraining leer je voor jezelf op te komen op een manier die niet schadelijk is voor jouw relatie met een ander. Hieronder vind je onze trainingen die jou hierbij kunnen helpen:

• Assertief en Zelfverzekerd Communiceren
• Assertiviteit op de Werkplek
• Natuurlijk Assertief Optreden
• Trainingsprogramma Persoonlijk Inzicht en Assertiviteit